Metody wyceny stosowane przez artystów
Choć nie istnieje jedna uniwersalna metoda, warto poznać kilka podejść, które pomogą wypracować własny system:
1. Wycena godzinowa
Ta metoda polega na ustaleniu stawki godzinowej, którą następnie mnożymy przez liczbę godzin pracy nad dziełem. Do tej kwoty doliczamy koszt materiałów. To dobre rozwiązanie dla powtarzalnych prac rzemieślniczych, ale w przypadku sztuki nie zawsze się sprawdza. Obraz obrazowi nierówny – jeden może wyjść przeciętnie, inny zaś będzie miał „to coś”, co podnosi jego wartość. Podobnie z ceramiką – dwie czarki mogą być teoretycznie podobne, ale jedna zachwyci unikalnym efektem szkliwa i zasłuży na wyższą cenę.
2. Porównanie rynkowe
To dobry punkt wyjścia, zwłaszcza na początku drogi artystycznej. Jeśli zaczynamy tworzyć np. biżuterię, warto sprawdzić, jakie są ceny podobnych produktów. Problem może pojawić się wtedy, gdy nasza twórczość jest nietypowa – np. unikalne naszyjniki z drewna i kamieni szlachetnych – i trudno znaleźć dla niej punkt odniesienia. Jakość wykonania to kolejna zmienna: podobne formy mogą różnić się znacznie precyzją i starannością, co utrudnia bezpośrednie porównania.
3. Koszt materiałów + marża
Ta metoda sprawdza się najlepiej przy sprzedaży reprodukcji – np. wydruków grafik czy odbitek linorytu. Wystarczy zsumować koszty materiałów i usług (np. drukarni) i dodać marżę, czyli wartość, jaką chcemy zarobić. W przypadku oryginałów ta metoda bywa zbyt uproszczona, bo zbyt wiele czynników wpływa na końcową wartość dzieła.
4. Ocena unikalności i wartości artystycznej
To podejście jest najczęściej stosowane przez artystów – choć trudne do precyzyjnego określenia, jest niezwykle potrzebne. Opiera się na ocenie, na ile dana praca przyciąga uwagę, jak bardzo jest wyjątkowa i czy wzbudza w odbiorcy zachwyt. Warto zapytać innych o opinię – ich perspektywa może pomóc nam określić, ile ludzie byliby gotowi zapłacić. To nie daje ostatecznej odpowiedzi, ale może wyznaczyć rozsądne widełki.
5. Poczucie ceny idealnej
To metoda bardzo osobista, ale dla wielu twórców – najbardziej trafna. Polega na wczuciu się w sytuację: sprzedajemy daną pracę za konkretną kwotę – jak się z tym czujemy? Czy to za mało? A może za dużo? Kluczem jest znalezienie ceny, która budzi w nas spokój. Jeśli obie strony – twórca i klient – czują się z daną kwotą dobrze, to znaczy, że jest właściwa.
Jak wyceniamy nasze prace w Coś Innego?
W pracowni artystycznej Coś Innego tworzymy bardzo różnorodne dzieła, dlatego podejście do wyceny musi być elastyczne. Każdy rodzaj twórczości wymaga nieco innych kryteriów:
Wyceniamy ją, biorąc pod uwagę ceny rynkowe, unikalność formy, koszty materiałów i – co najważniejsze – nasze własne odczucia. Inaczej wyceniamy regularnie pojawiające się (choć niepowtarzalne) w sklepie kubki czy matera, a inaczej unikatowe patery eksperymentalne, których nie planujemy powtarzać.
To jedna z najtrudniejszych kategorii. Formy drewnianej biżuterii w Coś Innego są zupełnie unikalne – naszyjniki łączące drewno i kamienie naturalne, czy dynamiczne dzieła typu zawieszka labirynt, puzzle, szachy czy klepsydra nie mają odpowiedników na rynku. Dlatego cena musi odzwierciedlać nie tylko wartość materiałów i czas pracy, ale także koncepcję, oryginalność i efekt końcowy. W przypadku dzieł, które powstały w pojedynczym egzemplarzu i nie będą powtarzane – cena również uwzględnia ich niepowtarzalność.
Wyceniamy je, uwzględniając wartość artystyczną, wielkość, czas pracy i poziom skomplikowania. Styl również ma znaczenie – np. malarstwo abstrakcyjne, choć może być równie wartościowe, zazwyczaj wymaga mniej precyzyjnej pracy niż realistyczny pejzaż czy portret.
Tutaj kluczowe są: koszt materiałów, czas pracy, poziom skomplikowania, unikalność projektu oraz wielkość lampy. Zawsze jednak podstawą jest to, by dobrze czuć się z ustaloną ceną i mieć pewność, że jest ona uczciwym odzwierciedleniem wartości dzieła.
Wycena dzieł sztuki to delikatna materia. Niektórzy artyści zaniżają swoje ceny z braku pewności siebie, inni zawyżają je zbyt mocno – bez uzasadnienia w jakości czy unikalności. Najważniejsze to uczciwie określić wartość swojej pracy: uwzględnić umiejętności, pomysłowość, precyzję i oryginalność.
Ostatecznie, idealna cena to taka, przy której zarówno artysta, jak i jego odbiorca czują spokój i zadowolenie.
Życzę pięknego dnia,
Julia Chmiel z Zespołu Coś Innego
